Orta Doğu Teknik Üniversitesi Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Lider Öğretim Üyesi Prof. ‘İskenderun Körfezi’nin Kıyı Yapıları ve Doğu Akdeniz’de Tsunami Değerlendirmeleri’Araştırmasını tamamladı ve bildirdi.
4 noktada tsunami oluştu
Rapordaki bilgilere göre; Depremin ardından Hatay Arsuz, Mersin Erdemli, KKTC Mağusa ve Girne’de küçük genlikli tsunamiler meydana geldi.
Su seviyesi değişimlerinin oluşturduğu dalgaların istasyonlara geliş süreleri ve dalgaları incelenirken; İlk dalganın İskenderun-Arsuz ölçüm istasyonuna 25. dakikada, en yüksek dalga zirvesine ise 33. dakikada ulaştığı ve bu istasyonda yaklaşık 10 dakika dalga oluştuğu belirlendi.
Dakika tespiti
Gazimağusa istasyonunda ölçülen en yüksek dalganın yaklaşık 65 dakikada 17 santimetre, Erdemli istasyonunda 14 santimetre ile yaklaşık 48 dakikada, Girne istasyonunda 10 santimetre ile yaklaşık 48 dakikada meydana geldiği belirlendi.
ODTÜ tarafından yapılan çalışmalarda geliştirilmiştir. ‘NAMI DANCE tsunami sayısal modeli’kullanılmış.
Samandağ’ın kuzeyinden başladı.
Ölçüm istasyonlarında kaydedilen su seviyesi değişimlerine neden olan tsunami kaynağının yeri ve oluşum mekanizması da araştırıldı.
Yapılan çalışmalar sonucunda dalganın ölçüm istasyonlarına ulaşma sürelerini sağlayan oluşum alanının Samandağ’ın kuzeyindeki Kaleburnu açık alanı olduğu belirlendi.
Takım; 11-13 Şubat tsunaminin izlerini aradı ve görgü tanıklarıyla görüştü.
Saha araştırması da yapıldı
Muhtemel kaynakların türlerini ve yerlerini belirlemek için bilgi toplayan ekip, ayrıca kıyı yapılarında meydana gelen hasarı ve performanslarını araştırmak için bir saha araştırması yaptı.
Saha araştırması, İskenderun Körfezi’nin batısındaki Karataş’ın doğu ucundan Samandağ Çevlik’e kadar kıyının farklı kesimlerinde gerçekleştirilmiştir.
Yeni bilgilerle güncellenecektir
Saha araştırmaları sırasında çekilen fotoğraflar grafik haline getirilmiştir.
Saha araştırmasında elde edilen gözlem ve bulgulara göre, deprem öncesi başlayan şiddetli yağmurdan gelen suların, sarsıntıyla yerden yükselen su ve kumların da eklenmesiyle çöken bölgede su biriktiği belirlendi. depremden sonra da devam etti.
Raporun sahadan gelen yeni bilgilerle güncelleneceği belirtildi.
‘Heyelan olasılığı’
ODTÜ Kıyı ve Deniz Mühendisliği Araştırma Merkezi Lideri Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ahmet Cevdet Yalçıner, 4 istasyonda daha deniz seviyesindeki değişimlerin ölçüldüğünü belirterek, şunları söyledi:
Bu tür depremlerin karada gerçekleşmiş olması denizde hareket yaratmayacağı anlamına gelmez. UNESCO kurallarına göre, kıyıdan 100 kilometre içeride ve 6,5’ten büyük depremlerde denizde hareket, belki de heyelan oluşturma olasılığı vardır.
Ölçülen su seviyesi değişiklikleri
Bu nedenle Kandilli Rasathanesi tüm kuralları uygulayarak uyarıda bulunmuştur. Takip edildiğinde, Arsuz, Erdemli, Gazimağusa ve Girne’deki diğer 4 istasyonda denizde 20 santimetre mertebesindeki su seviyesi değişimleri ölçülmüştür. Bu dalganın oluştuğu yerde, o bölgede deniz tabanında kritik bir durum olabilir. Diğer deprem olacaksa deniz tabanında harekete neden olabilir ve daha büyük bir tsunami yaratabilir.
“Dalganın davranışını anlamaya çalıştık”
Samandağ-Çevlik mevkiinde deniz tabanında hareketlenme olduğunu belirten Yalçıner, şöyle devam etti:
Cihazların bize verdiği bilgiler oluşum mekanizmasını anlamamıza yardımcı olur. Öncelikle kayıtlara geri dönerek, balıkçı barınaklarında, kıyı tesislerinde, teknede, denizde ve o dönemde kıyıda balıkçıların neler yaşadığını öğrenerek dalganın davranışını anlamaya çalıştık. Mesela Samandağ Çevlik’te iddia ettiğimiz yerin biraz kuzeyinde denizde dalga oluşma ihtimalini tartışıyorduk.
“Deniz tabanında hareket olduğu ortaya çıktı”
Modelleme çalışması ile yerini bulmak için tahminde bulunduk. Gidip yerinde incelemeler yaptıktan sonra balıkçılardan aldığımız bilgilerle deniz tabanında hareketlenme olduğu ortaya çıktı. 6.4 büyüklüğündeki bir sonraki depremde, aslında, 10 santimetre mertebesinde küçük bir dalga yeniden oluştu. Kandilli Rasathanesi 8 dakika sonra zamanında uyarı verdi. Bu mümkün olan en erken son tarihti. Orada oluşan dalga üzerinde çalışmalar devam ediyor.
Tsunamiyi karakterize eden sinyaller…
Denizdeki hareketler ve dalga oluşumlarıyla ilgili çalışmaların devam ettiğini belirten Yalçıner, şu ifadeleri kullandı:
Bunu daha detaylı ortaya çıkarmak deniz araştırmalarını gerektirir. Denizde gelgit dalgası var. Bunu ölçen cihazlar var. Bu cihazlar birçok kıyıda var. Bu cihazlar su seviyesindeki değişimi bize bildirir. Kalp grafiğinden kalbin yapısını anlamak için tsunaminin özelliklerini veren sinyaller karşılaştırılabilir, yani o cihazların gösterdiği su seviyesi değişiminden nerede meydana geldiği anlaşılabilir.
